Awdur: John Hubert Page 1 of 6

Nodiadau Natur: Awst

Mae cychwyn mis Awst yn dod â’r mis cynhesaf (er nad y mis sychaf fel arfer) o’r flwyddyn pan fydd y pridd yn gynnes, y llysiau’n cnydio a’r llwyni ffrwythau’n llawn ffrwyth. Mae ein gardd yn llawn adar duon yn ceisio’n galed i gyrraedd y cyrens duon, tra bod sŵn cacwn yn llenwi’r ardd wrth iddynt fwynhau’r mintys y gath sydd wedi tyfu’n dal gyda glaw’r haf. Mae’r nosweithiau’n tywyllu yn araf, yn ein hatgoffa na fydd yr haf yma am lawer hirach, ond wrth i mi grwydro o amgylch fy ngardd yn y cyfnos mae sŵn y gweilch wyfynod tiriogaethol a’r gwenoliaid duon sgrechlyd yn paratoi i fynd i Affrica yn fy atgoffa ei bod hi’n dal yn haf o hyd. Mae’r glaswellt wedi tyfu’n hir yn y caeau, ac yn chwythu yn y gwynt, a’r feillionen hopysaidd, planhigyn blodeuog melyn isel sy’n cael ei enw o’i chodau hadau tri darn ar ffurf troed aderyn yn cuddio ar waelod y gwair. Mae’n rhaid stopio am ychydig ar eich taith wrth gerdded y ci neu gerdded i’r siop yr adeg yma o’r flwyddyn i edmygu’r planhigion yn llawn blodau a’r coed ar eu gorau, a bod yn ddiolchgar am gael byw mewn lle mor hyfryd.

 Tip Amgylcheddol y Mis:

Contract ffôn ecogyfeillgar

Mae ffonau’n rhan enfawr o’n bywydau ac yn defnyddio adnoddau hanfodol y ddaear, felly mae angen i ni ddefnyddio ystyriaeth amgylcheddol a moesegol hefyd. Gallwch wneud hyn trwy ddewis y darparwr contract eco-gyfeillgar, Ecotalk, sy’n cael ei redeg mewn partneriaeth â’r RSPB. Mae’n defnyddio ei elw i brynu tir ac yna’n plannu dolydd blodau gwyllt ar y tir. Mae Ecotalk yn defnyddio rhwydwaith EE ac rwyf wedi cael signal ym mhobman yr wyf ei angen, ac am bris gwirioneddol gystadleuol. Os ydych chi’n chwilio am ffôn newydd, edrychwch ar Fairphone – ffôn fodwlar y gallwch newid darnau ohoni eich hunan, wedi’i gynhyrchu o ddeunyddiau wedi’u hailgylchu ac o ffynonellau moesol, sydd bellach cystal ag unrhyw ffôn arall, ac yn well i’r amgylchedd – prynais fy un i ar eBay wrth i fatri fy hen ffôn roi’r gorau i gadw ei drydan, felly nid yn unig mae’n eco-gyfeillgar ond yn ail-law hefyd (cyfuniad gwych!). Bydd Fairphone hefyd yn cymryd eich hen ffôn a’i ailgylchu.

Morgan Jones

Nodiadau Natur: Mehefin

Ac, yn sydyn, rydyn ni yn yr Haf ac mae’r diwrnod hiraf bron yma. Er ein bod efallai wedi cael ein galluogi ychydig i allu mynd allan a gwneud mwy, mae natur wedi bod yn bwrw ymlaen â’i amser mwyaf cynhyrchiol o’r flwyddyn – y tymor bridio. Os ydych chi wedi deffro’n gynnar ac wedi pipo’ch pen y tu allan yn ddiweddar, byddwch chi wedi clywed y corws gwawr mwyaf ysblennydd – adar o bob lliw a llun yn trydar mor uchel ag y gallant i ddenu sylw menywod eu rhywogaethau. Yn ein tŷ ni, rydyn ni wedi bod yn gwylio’r titw tomos las prysur ac adar y to yn gwneud nythod – gall y ddau gael mwy nag un nythaid o gywion y flwyddyn ac mae pob nythaid yn cymryd tua 3 wythnos i hedfan y nyth. Bydd rhieni’r titw glas yn brysur yn ystod y tair wythnos hynny – mae nythaid o gywion maint cyfartalog angen tua 10,000 o lindys ac infertebratau eraill i’w cael i oedran hedfan y nyth!   Mae rhagor o flodau gwyllt yn blodeuo y mis hwn – bydd bysedd y cwn, carpiog y gors a llygaid y dydd i gyd yn ymddangos nawr, gan ddechrau llenwi unrhyw fannau gwyllt â lliw. Mae’n bwysig iawn ceisio gadael rhywfaint o ofod yn wyllt yr adeg hon o’r flwyddyn fel bod gan flodau gwyllt le – mae eu hangen arnom i gefnogi ein peillwyr, gan gynnwys gwenyn, gwyfynod a gloÿnnod byw. Mae peillwyr yn dirywio oherwydd diffyg bwyd, oherwydd y defnydd o laddwyr chwyn ac awydd pobl i dorri’r gwair yn fyr. Fodd bynnag, mae gwir angen inni beillio blodau a chnydau, felly ceisiwch fod ychydig yn llai taclus eleni a gadael lle i fywyd gwyllt ffynnu.   Awgrym amgylcheddol y mis: Siopa’n lleol Ar ôl blwyddyn o aros yn ein tai rydyn ni’n gwneud y gorau o gymdeithasu a bod y tu allan. Ond gall barbeciw a phicnic wneud llawer o wastraff – barbeciws na ellir eu hailddefnyddio, bwyd mewn plastig, diodydd mewn poteli. Felly, yn ogystal â phrynu barbeciw y gellir ei ailddefnyddio i chi’ch hun, beth am fynd ar daith i’ch cigydd lleol i gael y cig ar eich barbeciw – ansawdd uwch, cefnogi cigydd lleol, a nawr mae rhai cigyddion yn hapus ichi ddod â’ch cynwysyddion eich hun i gario eich nwyddau.   Morgan Jones